Thursday, 17 March 2011

content cum methodology


Introduction:-
                                                Teacher educators follow Herberts  five steps of teaching whatever the content may be, they do not think of the content.Mental and physical abilities etc. Because  of such training no difference will be there in the lesson plans prepare for different standards having the same content. All activities become mechanical due to such training.
                                In 1978 after NCETE published “Teacher Education Curriculum – A Framework. In this framework for the first time in India. The concept of ccm was stated.  The teacher could not understand the exact meaning of the concept.  In Maharashtra some universities like Shivaji Universities, Kolhapur started this program and introduced this subject as the theory paper for one year B.Ed course.

Concept of C. C. M.

           Moreover the world content cum methodology clearly implies that there will be a meaningful integration of the content and method in terms of observable skills developed in the student teacher.
                              “Content means the ideas for meaning presented or to be presented in speech writing”.
It also means “what to teach?”
                                      Methodology is the science of teaching to teacher. It means “how to teach?”  Where as come in combination of ccm.
It can also been stated in the framework that methods are meaningful only when they are taught in relation to content or the subject matter.
The following figure will explain the concept of ccm.


content and methodology.



 











content with methodology.



 







Defn:-
          “CCM  is an analytical procedure or technique which enable the pupil teacher of pedeagogical to understand structure , curriculum, objectives, syllabus, etc. as whole.”

          CC M is a kind of technique where both content and method are meaningful and systematically interlocked.
The above stated definition clears the concept of ccm as follows:
1)   It does not force to teach the additional content to the teacher trainees.
2)   If stresses meaningful integration of the content and method .
3)   It also require the deeper understanding of the concepts he is required to teach in the class.
The teacher should have knowledge of preparing the lesson notes using various methods for the same content and same content at various standards.



Need and Importance of CCM

Now a days it is required for teacher training colleges that they provide teachers who will be able to face new advents of the 21st century. Teacher should know the concept of ccm

1)Knowledge of curriculum, syllabus, textbooks, etc.
          Teacher gets the through knowledge of curriculum, the principles of curriculum, different syllabi, the textbooks and the relation among the textbooks, syllabus and the curriculum. This makes him aware of the overall picture of the system in which he is working. He also comes to know the relationships between various aspects of the concerned subject.

2)Knowledge of hierarchy and structure
          It gives him knowledge of hierarchy and structure of subject. The knowledge of structure makes him able to tell the relationship of different concept from the subject. This also helps him to tell the relations of various concepts with the others in different standards.

3)Knowledge of content analysis
          This gives him training in analyzing the syllabi and the content. He comes to know  the process of content analysis because which he present the content more fruitfully.
It also makes him able to choose different methods for different content.

4)Knowledge of content preparation
He can determine the place of content in the syllabus as well as in the structure . So he comes to know the place of that content in relation with the other items in the syllabus and the structure.


5)Knowledge of integration

Because of the knowledge of this concept the teacher can integrate the content and the method properly. He can prepare different methods for the same content and same content for different standards.

लोकसंख्यावाढीमुळे निर्माण होणा-या समस्या


१)      सामाजिक ,समस्या
२)      आर्थिक समस्या
३)      शैक्षणिक समस्या
४)      शहरीकरणाची समस्या
५)      पर्यावरणाची समस्या
६)      आरोग्यविषयक समस्य़ा
सामाजिक ,समस्या

ही समस्या अभ्यासताना वाढत्या लोकसंख्येमुळे व नैसर्गिक साधनसंपत्तीचा अपुरा पुरवठा यामुळे अतिरीक्त लोकसंख्येचा ताण या संपत्तीवर पडतो देशात छुपी बेकारी वाढत असल्याने औद्योगिकिकरणामुळे त्याचा वेग कमी होतो.
एकुणच आपला देशाच्या आर्थिक व्यवस्थेवर परीणाम झाल्याचे दिसते.
    वाढत्या लोकसंख्येच्या समस्या अभ्यासताना त्यामध्ये सामाजिक समस्यांबरोबरच शैक्षणिक समस्या दिसुन येतात.
त्यामध्ये ,
१)               निरक्षरता
२)               शैक्षणिक प्रगतीत येणारे अडथळे
३)               शैक्षणिक सुविधांचा अभाव
४)               शैक्षणिक गुणवत्तेची कमतरता
शहरीकरणाची समस्या
१.      वाढत्या लोकसंख्येमुळे शहरीकरणाच्या समस्या                    निर्माण होतात.त्यामुळे पर्यावरणाचा समतोल ढासळतो.
२.      ध्वनिप्रदुषण, जलप्रदुषण, वायुप्रदुषण इ. समस्या निर्माण होतात.

आर्थिक समस्या
     वाढत्या लोकसंख्येमुळे आपल्या देशाचा आर्थिक विकास खुंटतो. देश जेवढा आर्थिकदृष्ट्या सबल व सक्षम तेवढी जलद गतिने प्रगती करतो. देशात आर्थिक समतोल नसेल तर तो देश प्रगति करु शकत नाही. देशाच्या आर्थिक विकासासाठी देशातील अर्थव्यवस्था मजबुत असणे आवश्यक आहे. आपल्या देशातील लोकसंख्या हि विकासाची फळे खात असेल तर आपल्या देशाचा खुंटल्याशिवाय राहणार नाही. वाढत्या लोकसंख्येबरोबरच देशातील रोजगार निर्मितीत वाढ झाली पाहिजे. या अशा विविध सनस्या सोड्विण्यास आपला देश सक्षम असला पाहिजे. आपल्या देशात कामगारांची समस्या व संख्या मुबलक प्रमाणात असताना सुध्दा या कामगारंमध्ये कुशल कामगार यांची संख्या कमी आहे. आपल्या देशात विकासाच्या दृष्टीने कामगार हा घातक ठरलेला आहे.
               लोकसंख्या वाढीमुळे आरोग्यविषयक समस्या पर्यावरणाविष्यक समस्या अशा विविध समस्या निर्माण होतात  देशातील लोक जंगलतोड करुन पर्यावरणाचा हास करतो. वाढत्या लोकसंख्येमुळे मुलभुत गरजा व समस्या सोडवण्यात शासनाचा अधिक वेळ व पैसा वाया जातो. यामुळे औद्योगिकिकरणाकडे शासनाला लक्ष पुरवता येत नाही. त्यामुळे लोकसंख्या वाढत असताना दुसरीकडे औद्योगिकिकरणाचा वेग मंद गतीने चालतो. या गोष्टीचा परिणाम राष्ट्राच्या सर्वांगीण विकासावर होवुन देशाचा विकास खुंटतो.
                अतिरिक्त लोकसंख्या असल्याने नागरीकांना निकृष्ट आहार, राहणीमान, आरोग्याच्या अपुर्ण सोयी तांत्रिक शिक्षणाचा अभाव, निरक्षरता, मुलभुत गरजांचा अभाव या सर्व गोष्टींवर परिणाम श्रमिकांच्या जीवनावर होतो. त्यामुळे श्रमिकांची उत्पादनक्षमता कमी होते. कुशल व सक्षम कामगारवर्ग नसल्याने देशाच्या आर्थिक विकासावर परिणाम होतो.
                आपला देश हा कृषीप्रधान आहे. देशातील साठ टक्के लोक शेती व्यवसायावर अवलंबुन आहेत. तसेच शेती ही पावसावर अवलंबुन असल्याने शेतीपासुन मिळणारे उत्पन्न हे निश्चित नसते. त्यामध्ये अनियमितता असते. तर याच व्यवसायावर सत्तर टक्के लोक अवलंबुन असल्याने लोकांचे दरडोई उत्पन्न अत्यंत कमी आहे. याच व्यवसायावर लोकसंख्येचा अतिरिक्त भार पडत असल्याने छुपी बेकारी या व्यवसायामध्ये वाढत आहे. शेती व्यवसाय हा आधुनिक पद्धतीने केला जात नसल्याने या व्यवसायाची प्रगती अत्यंत मंद गतीने होत आहे. या व्यवसायावर अकार्यक्षम कामगारवर्ग मोठ्या प्रमाणात राबवत आहे. शेतीपासुन राष्ट्राच्या विकासाला कमी प्रमाणात हातभार लागत आहे. अकार्यक्षम कामगार वर्ग हा देशाच्या विकासाच्या दृष्टीने घातक ठरलेला आहे.

                अशा प्रकारे विविध समस्यांमुळे लोकसंख्यावाढीवर परिणाम होतात.

व्यवस्थापनाची कार्ये


१)नियोजन:-
२)संघटन:-
3)समन्वय:-
४)संप्रेषण
५)दिग्दर्शन:-

६)अभिप्रेरण:-

१)नियोजन:-
एखादे कार्य करण्यापुर्वी ते कसे करावे हे अगोदर ठरवण्याच्या क्रियेला नियोजन म्हणतात. म्हणजेच पुढे करावयाच्या कामासंबंधी आधी ठरवण्याची क्रिया म्हणजे नियोजन.
१.                 नियोजनाने कार्यात यश संपादन करता येते.
२.                 कामाचा क्रम ठरवता येतो.
३.                 उपलब्ध साधनसंपत्ती मनुष्यबळ यांचा वापर होतो.
४.                 वेळ, पैसा,श्रम यांची बचत होते.
५.                 कर्मचार्यांच्या कृतीत संतुलन साधता येते.

२)संघटन:-
     समान उद्दीष्टांसाठी स्वखुशीने व परिणामकारक व ओळखु येणारा समुह म्हणजे संघटन.
१.                 संघटनाने कामाचे योग्य गटात कामाचे विभाजन केले जाते.
२.                 अधिकार व जबाबदारी यांची निश्चीती केली जाते.
३.                 व्यक्तीचे मनोबल व आत्मविश्वास वाढतो.
४.                 शालेय प्रगती साधता येते.
५.                 केलेल्या कामाचे समाधान मिळते.

३)समन्वय:-
  समुह प्रयत्नाचे रचनाबद्ध व्यवस्था म्हणजे समन्वय.
१.     प्रत्येक कामाच्या मर्यादा निश्चीत करता येतात.
२.     प्रत्येकाच्या अधिकार व मर्यादा आखुन देणे.
३.     सर्व कामकाज योग्य रितीने होते.
४.     योग्य मर्गाने समन्वय घडवुन आणणे.
५.     गटागटात योग्य समन्वय साधणे.

४)संप्रेषण
  दोन किंवा अधिक व्यक्तींच्या दरम्यान होणारी मते, कल्पना, भावना यांची देवाणघेवाण होय.
१.संप्रेषणामुळे व्यवस्थापनातील अडचणी दुर होतात.
२.उद्दीष्टांची पुर्ती योग्य प्रकारे साधता येते.
३.सहकार्यातील मतभेद दुर होतात.
४.मैत्रीची व सहकार्याची भावना वढीस लागते.
५. नवीन ज्ञानाची माहीती मिळते.

५)दिग्दर्शन:-
  प्रत्येक व्यवस्थापकाचे प्रमुख कार्य हे हाताखाली काम करणाय्रा व्यक्तींकडुन ते चांगल्या प्रकारे करवुन घेणे असते.
१.     कर्मचाय्राच्या कामाचे निरीक्षण करणे .
२.     आवश्यक तेथे मार्गदर्शन करणे.
३.     समस्यांचे निराकरण करणे.
४.     चुकांचे प्रबोधन करणे.
५.नवीन ज्ञानाची माहीती मिळते.

६)अभिप्रेरण:-
विशिष्ट दिशेने निश्चित ध्येयाकडे उद्युक्त करण्याची प्रक्रीया म्हणजे अभिप्रेरण.
१.व्यक्तीच्या सुप्त गुणांचा विकास होतो.
२.उपजत कलागुणांना वाव दिला जातो.
३.एकमेकांचा आदर करण्याची वृत्ती निर्माण होते .
४कामाविषयी आवड निर्माण होते.
५.कंटाळा व थकवा दुर होतो.

७)नेतृत्व:-
  कामगारांकडुन आत्मविश्वासाने व उत्साहाने काम पार पाडण्यासाठी प्रोत्साहित करण्याची कला म्हणजे नेतृत्व.
१.नेतृत्व करणा-याकडे निर्णयक्षमता असावी.
२.संघटनकौशल्य असावे.
३.सह्कार्याची भावना असावी.
४.समायोजन करण्याची क्षमता असावी.
५.कल्पकता असावी.